نوشته شده توسط : علی صیفوری

آبشارهاى شوشتر ساساني اند يا عيلامى؟؟؟

با حفر کانالهای آبشارها ی شوشتر نهر گرگر ویا کویرین بوجود آمد که از دهانه آبشارهاآغاز می شود وتا منطقه عسکر مکرم وبناوده(بند قیر)به دیگر رودخانه ها می پیوندد.این نهر هزاران هکتار از زمینهای کشاورزی منطقه میناو(میان آب)را آبیاری می کند.وبه مسیر خود ادامه می دهد تا به محمره (خرمشهر)می رسد...

آبشارهاى شوشتر ساساني اند يا عيلامى؟؟؟

حسین فرج الله


شوشتر شهري به قدمت انسان ،شهری که هنوز دیوارهایش حکایت گر تاریخی ننوشته اند ویاد آور روزگاران گذشته براین شهر است.هنوز بعد از باران بوی کاه گل در کوچه های تنگ شهر می پیچد ورهگذر را به صدها سال عقب تر می برد.صعباتها (کوچه های مسقف که هم برای محافظت نگهبانان شهر وبرای ارتباط خانه ها ساخته می شد واز کلمه عربی صوباط گرفته شده )یاد آور نور چراغ نگهبانی است که با شمشیری برکمر ونیزه ای دردست شهر را حراست می کند انگار تاریخ دراین شهر ایستاده وبه نظاره گذر نسل ها نشسته است.
کمی دورتر از این کوچه ها صدای غرش آب نگاه هر رهگذری را به خود معطوف می دارد . آب می غرد وچرخ های سهم گینی را می چرخاند تا گندمی آسیاب
شود و آب رااز دل سنگ ها سخت به دل دشتی وسیع به نام میناو روانه کند .میناوی که روزگاری مینا یا بندر گاه لنج های تجاری شوشتر ، اهواز ، محمره(خرمشهر) تا هند بوده است وهنوزدر میان دورودخانه از بهترین زمین های کشاورزی برخوردار است.

شوشترشهر آب وصنعت ، شهر تجارت دیبا که از این شهر تا هند وچین ومصر رونق داشته ودیبای شوشتر مثال زدنی بود که گفته می شد ستار خانه کعبه از دیبای این شهر بوده است .شوشتر را هر چندبرخی می خواهند به دوره ساسانی ربط دهند تا چند صفحه ای بر تاریخ ساختگی خود بیفزایند ولی این شهر همان شهر تستر فرزند نون بن عیلام بن سام بن نوح است که درکتاب مقدس تورات به آن اشاره شده است .
وبرخی از نویسندگان اسلامی این شهر را اولین شهر پس از طوفان نوح می دانند .هرچه هست کوچه های این شهر خبر از قدمتی چند هزار ساله می دهد هرچند که شهر چند بار جابه جاشده ولی هنوز آثار عیلامی این شهر در دستوا قابل دیدن است.

شوشتر (تستر) شهري درمیان دو رود کارون ودز ویا بهتر بگوییم شطیط ودز ونهر دست ساز گر گر که این نام ها کاملا عربی است هرچند که نهر داریون که امروز به هخامنشیان نسبت داده می شوند نامش اکدی است ودر فرهنگ لغت اکدی این نام آمده وبه معنای دارایی وباقی مانده ترجمه شده که این واژه به 4000سال پیش باز می گرددوچگونه ممکن است دردوره هخامنشیان باشد ولی نامش را اکدیان انتخاب کنند ودر صورتی که در زمان هخامنشیان زبان آرامی وعیلامی رواج داشته است.

از کجای شوشتر بگویم که به تاریخ نویسان امروز بر نخورد وبرچسبی آماده به نگارنده نچسبانند ولی هرچه هست درحق این شهر چه ظلم ها که نشده آن به دست تاریخ نگاران معاصر ما ، که سعی دارند تاریخ نو برای این شهر بسازند وگذشته چندین هزار ساله آنرا به فراموشی بسپارند.

شوشتر قدمتی به اندازه مندائيان (صابئه) خوزستان دارد آنهائي که ساکنان قديم واوليه اين شهرند.وبسياري از آثارشوشتر متعلق به منداییان دارد.کت های دور اطراف شهر یادگارهای این دین توحیدی در شوشترند(کت
بافتح کاف وسکون تاءحفره هایی در کناررودخانه کارون اند که واژه کت واژه ای مندایی وبه معبدهای سنگی گفته می شود)

مندائیان در دوره نادرشاه افشار درشوشتر قتل وغارت شدندوبه حویزه وخفاجیه(سوسنگرد)مهاجرت داده شدند که تابه امروز دراین شهرها واهواز زندگی می کنندولی هنوز برخی فامیلها در شوشتر بافامیل منداییان یکی است.

شوشتر درطول حیات خود شهری صنعتی بوده بسیاری ازوسایل زندگی وادوات کشاورزی دراین شهر تولید می شد.ومحل ترددتجار شرق وغرب بوده،تجارت این شهربسیارمهم بوده، به گونه ای که بسیاری از حاکمان اهوازمانندسادات مشعشعی ویابنی کعب وحتی فرحان البندر این شهر را سالیان زیادی درحدود500سال یابیشتربه عنوان شهرتجاری خود قرار داده بودنندکه این نشان از اهمیت این شهر دارد.

آبشارهاى شوشتر ساساني اند يا عيلامى؟؟؟

■■■آبشارهای شوشتر:

آبشارهای شوشتر طبیعی نیستندبلکه ساخته دست بشرندوباتیشه وچکش های ابتدایی کنده کاری شده اند.وعلاوه بر مسير گذر آب که جهت کشاورزی منطقه میناو (میان آب)به کار می رود .حرکت آب از دالانهای پر پیچ وخم و باسرعت فراوان باعث چرخش آسیابهای آبی
می شودومسیر خودرا باهیاهو وغرش به پیش می بردتادر مخلط الشطوط(محل به هم پیوستن رودخانه ها )به دیگررودخانه ها بپیوندد ومسیر اهواز ،خرمشهر (محمره)رابه پیش ببردوبه بحر سفلی (خلیج فارس)( نام سومری آن نهر مرو،با ضم میم وضم راء)می ریزد.

#(تونل‌های سه گانه، آب را به مجموعه هدایت می‌کنند و به کانال‌های متعددی تقسیم می‌شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب‌ها، آب به صورت آبشارهایی به محوطه‌ای حوضچه مانند سرازیر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بسیار بارز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفاده‌های صنعتی، در ایام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنین را تأمین می‌نمود.

یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر بفرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده بوجود می‌آورد.

همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری 3 تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشم انداز زیبایی به چشم می‌خورد.

تونل‌های سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم زیادی از آب را برعهده دارند.)

بردیواره های این آبشارهاهنوز زخم های تیشه وچکش گذشتگان وجود داردکه به چه ظرافتی کندن این تونل های طولانی صورت گرفته است .هر تونلی نام داشته مانتد تونل بلیتی (منطقه ای در شرق شوشتر ودر کنار آبشارها که واژه بلیتی واژه ای بابلی وبه معنای بلد یعنی شهر می باشد)که از زیر این بخش از شهر می گذردوبه آبشارها وارد می شود ودیگر تونل هاکه برخی وسیع وقابل لایه روبی وبرخی کوچک وتنگ ،گونه ای تونل ها طراحی شده اند که می توان به راحتی از صفحه کناری آن برای ورود به تونل استفاده کرد ودر اوقات تابستان به آسانی وتوسط کارگران آسیاب ها لایه روبی می شود ....

در دوجهت شرقی وغربی آبشارها خانه های قدیمی فراوانی وجود دارد که اگر به قسمت های زیرین خانه ها نگاهی بیندازی لایه های فراوانی را خواهی دید که در گذر سال های بسیاراین خانه ها بر انباشته آنها ساخته شده اند.

آبشارها در سال ..2009....با قدمت ساسانی ثبت جهانی شدند ودردولت هشتم گزارشها وبرنامه های فراوانی درباره آنها تهیه شدوترمیم جزیی در بخش هایی از آن صورت گرفت .اینکه چرا بسیاری از پژوهشگران ونویسندگان در مورد آثار خوزستان موضع انفعالی به خود می گیرند قابل توجه است.

آبشارها هم مانند بسیاری از دیگر آثار خوزستان رو به تخریب وفرسایش است ووجود انواع فاضلاب خانگی وصنعتی ومواد شوینده در آب کارون عمل فرسایش را تشدید نموده است که این جریان هم عارضه ای زیست محیطی وهم از بین برنده بسیاری از آثار تاریخی حاشیه رود خانه هاست.

■■■گذری برتاریخ عیلام ■■■.

عیلامیان اولین ساکنان این سرزمین پرخیر وبرکت اند که از شوش ودشت شوشان تمدن خود را در4600قبل از میلاد آغاز نموده ودر سراسر ایران کنونی وبخشهایی از حنوب عراق منتشر شدند وبرخی از صاحب نظران در زمینه تاریخ وباستان شناسی آنها را از نژاد سام فرزند نوح می دانند.
عیلامیان در شوش وانشان(مناطق کوهستانی تافارس)وتاجیرفت وکرمان هزاران سال پادشاهی کردند.وباهمسایگان بابلی واکدی وآشوری خود زد وخوردهایی داشتند که گاهی بربین النهرین چیره می شدند وگاهی پادشاهان عراق تا ملوحه(پاکستان)حکمرانی می نمودنند.

عیلامیان در زمینه صنعت ابداع گران ومخترعان بسیاری از صنایع عهد باستان بودنند که با همسایگان بین النهرینی خود قدرت مطلق جهان باستان بودنند...

ازمهمترین آثار باقی مانده از عیلامیان دور انتاش(چغازنبیل،واین نام نامی جعلی است ودور انتاش نام حقیقی می باشد.)وآثار شوش وام الدبس وحویزه ودورق واروکسای محمره (خرمشهر )وبسیاری از معابدونیایش گاه های ایذه وباغملک ومناطق کوهستانی وبخش زیادی از اثار تخت جمشید ودیگر آثار ایران است.

■■دلایل عیلامی بودن آبشارهای شوشتر:■■

با حفر کانالهای آبشارها ی شوشتر نهر گرگر ویا کویرین بوجود آمد که از دهانه آبشارهاآغاز می شود وتا منطقه عسکر مکرم وبناوده(بند قیر)به دیگر رودخانه ها می پیوندد.این نهر هزاران هکتار از زمینهای کشاورزی منطقه میناو(میان آب)را آبیاری می کند.وبه مسیر خود ادامه می دهد تا به محمره (خرمشهر)می رسد.
این نهر روزگاری پر ترددترین نهر قابل کشتی رانی بود واز دورق (شادگان)تاشوشتر کالاهاجابه جا می شد ....
1-وجود سکونتگاه های دوره عیلامی در این مسیر مانند دستوا که قدمت آن به دوره اورک یعنی 3000سال قبل ازمیلاد باز می گرد وتنها منبع آبی نزدیک آن همین رودخانه گرگر است که از آبشارها جاری می شود وازکنار این شهر باستانی می گذرد.

2-تپه حاج منعم با قدمت 2200سال قبل از میلاد باز در کنار رودگرگر بوده که امروز ه کاوشهایی درآن صورت گرفته وعیلامی بودن آن ثابت شده است .
3-تپه پمپ بنزین ،4600قبل از میلاد که باز نزدیک همین رودخانه است وبا رودخانه شطیط فاصله فراوانی دارد.

4-تپه عبدالحسن درمنطقه شلیلی باقدمت 2000قبل از میلاد که باز به دوره عیلامیان باز می گردد.

5-تپه مشول در کنار روستای بیت ازهیو که باز تاریخ این تپه 3000قبل از میلاد است.

6-تپه گبیبه که به 3000قبل از میلاد باز می گرددکه این نیز به دوره عیلامیان می رسد ...

7-تپه عرب اسد که این تپه باز به 3000قبل از میلاد باز می گردد ونزدیک گرگر است ...

8- تپه البناوده( بند قیر )این تپه در دل عسکر مکرم
ولب رودخانه گرگر ،این تپه مربوط به دوره سوکل مخ یعنی
در حدود2100قبل از میلاد است.


ودرحدود 52سکونتگاه که به دلیل حفاظت این تپه ها دیگرتپه هارا ذکر نمی کنم که بسیاری از این تپه ها بر لب رودخانه گرگر است که اگر این رودخانه نباشد تامین آب این مناطق ازکجا بوده ودرآن نزدیکی رودخانه ای وجود نداشته وندارد وامروز با همه تکنولوژی برای حفر چاه مقرون به صرفه نیست چون عمق زیادی می خواهد وآب هم خیلی شیرین نیست وگذشتگان با آن امکانات کم چگونه آب شرب خود و زمین کشاورزی و دام خود را تامین می کردند.

وجود این سکونتگاه ها بر لب نهر گرگر تاریخ ساخت آبشارهای

شوشتر را به دوره عیلام باز می گرداند. این اثر با اینکه ثبت جهانی شده وبه دوره ساسانی قلمداد شده ولی باوجود این سکونتگاه ها تاریخ ساسانی آن قابل قبول نیست وباید تجدید نظری اساسی در تاریخ این اثر تاریخی شود....

منبع:

مقدم ،عباس،بررسی های باستان شناختی میان آب شوشتر،نشر میراث فرهنگی،تهران 85
#-مطلب منقول از و یکیپیدیای آزاداست.

تحقیقات میدانی وبررسی های تپه های مسیر نهر گرگر



:: بازدید از این مطلب : 243
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : شنبه 28 فروردين 1395 | نظرات ()
نوشته شده توسط : علی صیفوری

 

گزارش تحليلي از بازار کاراستان خوزستان/مصطفی سواعدی خنیابی

...اين ارتش ذخيره بيکار مي‌تواند تبعات نابساماني براي هر نظام سياسي، اقتصادي و اجتماعي داشته باشد....

گزارش تحليلي از بازار کاراستان خوزستان/مصطفی سواعدی خنیابی
مصطفی سواعدی خنیابی



مقولــه بیکاری بــه عنوان یک پدیده مخــرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همواره از دغدغه های اساســی برنامه ریزان بوده اســت. که از یک سو نشان دهنده وضعیت رکود یا رونق اقتصادی و از سوی دیگر نشان دهنده میزان تحرک و سلامت جامعه یا یأس و بیماری یک جامعه است.
به عنوان مثال شیوع انواع بزهکاری، طلاق، افزایش سن ازدواج، اعتیاد، قاچاق و مهاجرت های ملی و منطقه ای که بخش عمده ای از آن ناشی از بیکاری جوانان است، تهدیدات جدی اجتماعی-اقتصادی و سیاسی را به دنبال خواهد داشت.
بیکاری، بیماری است که تمام مردم خوزستان از آن رنج می برند، چه کسانی که بالش زیر سر آنها چاه های نفت جنوب است و چه کسانی که توانستند مقام اول را از ناحیه کشاوزی ( گندم، خرما و ... ) و یا در همسایگی معادن دیگر استانمان هستند.
بر اثر فشار های اقتصادی بر خانواده ها، برخی از افراد مجبور به ترک تحصیل جهت تامین قوت لایموت خانواده خود هستند.گه این ترک تحصیل یا از طرف خانواده های جوانان که قادر به تامین مخارج درسی فرزندان خود نیستند و یا خود فرزند که با عدم وجود سرپرست در خانه مجبور به ترک تحصیل می شوند که اکثر فشارها و خروج از دوره تحصیلی از مقاطع راهنمایی، متوسطه و سواد آموزی انجام می شود. که طبق مرکز آمار، این آمار در سال 93 نسبت به 89 :
در مقاطع راهنمایی، متوسطه، سواد آموزی به ترتیب: %2.99- ، %43.1- ، %39- رشد منفی را مشاهده می کنیم. این آمار نشان می دهد که در این مقاطع بیشتر مردان به خاطر فشار اقتصادی ترک تحصیل می کنند که چنانچه این نرخ رشدها را تفکیک کنیم برای مردان مقاطع راهنمایی، متوسطه و سواد آموزی به ترتیب %2.1- ، %43.21- ، %39.9- ، و برای زنان : %4.17- ، %42.9- ، %38.5- ، می باشد.
اما در مقاطع بالاتر تحصیلی، تحصیلات تکمیلی اکثر جمعیت جوانان بیکار به خیال اینکه، با حصول مدارج عالی تحصیلی امکان اشتغال آنها در ادارات فرآهم می شود، کشور با موجی از بیکاران تحصیل کرده که قادر به تامین اشتغال برای آنها نمی-باشد، روبه رو می شود. که این موج یا حباب بلورین امکان دارد موجب ناهنجاری های اجتماعی- اقتصادی و سیاسی می-شود.که مهار کردن آن غیر قابل کنترل است. در حال حاضر در جامعه ما امکان کارکردن با مدرک تحصیلی پایین ( دیپلم به پایین) وجود دارد، زیرا اکثر ادارات با وجود این شرایط رکود تورمی و وجود احتمال اخراج کارگران خود، جهت پایین آوردن هزینه ها و خروج از دام ورشکستگی، نیازمند به کارگران با مدارج تحصیلی بالاتر نیستند و همچنین طبق آمار، در سال 93 نسبت به 89 میزان نیروی کار دارای مدارج عالی تحصیلی با رشد %14.4 که به تفکیک برای مرد و زن به ترتیب: %17.27 ، %10.66 رشد بوده است.

• نرخ مشارکت اقتصادی
بر اساس آخرین گزارش رسمی ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران نرخ مشارکت اقتصادی استان از 36.5 درصد در سال 1389 به 35 درصد کاهش یافته است. که با توجه به جمعیت استان بر حسب سال 4724000،1393 نفر هر یک درصد کاهش در نرخ مشارکت به مفهوم غیر فعال شدن حدود 47240هزار نفر و خروج آنها از بازار کار است.
که طبق آمار با کاهش 1.5 درصدی نرخ مشارکت باعث غیر فعال شدن 70860هزار از جمعیت استان می شود. کاهش نرخ مشارکت اقتصادی را می توان ناشی از چند عامل دانست:
1- نا امیدی جمعیت بیکار از یافتن کار منجر به خروج آنان از جمعیت فعال شده است. این پدیده ناشی از طولانی شدن مدت زمان بیکاری است که فرد بیکار را از جست و جوی کار نا امید می کند.
2- ادامه تحصیل جمعیت بیکار در سطح تحصیلات دانشگاهی به خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی به دلیل نا امیدی از یافتن شغل یا سطح تحصیلات فعلی آنها، افزایش چشمگیر متقاضیان تحصیلات تکمیلی نمونه ای بارز از این پدیده است که طبق آمار جمعیت غیر فعال در سال 93 نسبت به 89،، %3.8 رشد داشته است.
3- همچنین برخی خانوارها به یارانه دریافتی اکتفا می کنند و از سوی برخی روستاییان استان و کناره گیری آنها از کارهای سخت و کم درآمد پس از طرح هدفمندی یارانه ها .

• نرخ بیکاری
بررسی آمار بیکاری نشان می دهد که نرخ بیکاری در پایان سال 1392 نسبت به 1390 حدود 2.6 درصد افزایش یافته است. نرخ بیکاری در پایان سال 1392 در مناطق روستایی و شهری به ترتیب 7.85، 15.14 درصد بوده است. از جمله دلایل این اختلاف می توان به مهاجرت روستاییان به شهرها و همینطور خروج از جمعیت فعال به دلیل دریافت یارانه توسط روستاییان دانست.
اما بیکاری در سال 1393 با نرخ 9.87 درصد است که شواهد صحیح بودن آن به عنوان کاهش واقعی بیکاری را تایید نمی-کنند.
1- جمعیت فعال در سال 93 نسبت به 92، 0.8- درصد کاهش داشته و این یعنی به تعداد بیکارانی که از جست و جوی کار نا امید شدند افزوده شده است.
2- جمعیت غیر فعال در سال 93 نسبت به 92 به میزان 1.93 درصد افزایش داشته است.

• سهم اشتغال در بخش های مختلف اقتصادی
با نگاهی به آمار اشتغال در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات در سال 1393 این نتیجه حاصل می شود که سهم اشتغال در بخش خدمات با 50.8 بیشترین میزان شاغلان را در خود دارد. پس از این بخش های صنعت و کشاورزی به ترتیب: 31.5 و 17.7 درصد در دوره های بعدی قرار دارند.
اما بخش خدمات که بالاترین سطح اشتغال را دارا بوده در سال 93 نسبت به 89 به میزان 2.1 درصد کاهش داشته است. همچنین در بخش های خصوصی و عمومی سهم اشتغال به ترتیب 79.4، 20.6 که قابل ملاحظه است که بخش خصوصی بیشترین اشتغال را دارا است که این بخش به طور قابل ملاحظه ای در حال رشد است.

• نتيجه‌گيري و پيشنهاد
بررسي شاخص‌هايي چون نرخ مشارکت و نرخ بيکاري همگي نشان از اوضاع نابسامان اشتغال در کشور دارد. در اين ميان نرخ بيکاري جوانان بسيار نگران‌کننده است. به دليل اينکه جوانان در سن تشکيل خانواده قرار دارند و اشتغال آنان پيش نيازي براي ازدواج به حساب مي‌آيد، بنابراين لازم است به اشتغال جوانان توجه ويژه‌اي شود تا از تبعات منفي بيکاري جوانان همچون افزايش بزه‌کاري اجتناب کرد. به تعبير مارکس اين ارتش ذخيره بيکار مي‌تواند تبعات نابساماني براي هر نظام سياسي، اقتصادي و اجتماعي داشته باشد.
نکته تاسف بار در بيکاري جوانان، بيکاري اقشار تحصيلکرده کشور است که منجر به گسترش حس نااميدي و يأس در دانشجويان کشور نيز شده است. بيکاري در مقاطع تحصيلات تکميلي همچون کارشناسي ارشد و دکترا نيز منجر به شدت گرفتن پديده فرار مغزها در کشور و خروج سرمايه‌هاي انساني ارزشمند از کشور شده است. بيکاري در مقاطع تحصيلات تکميلي تبعات سياسي، اقتصادي و اجتماعي به مراتب خطرناک‌تري نسبت به بيکاري اقشار با تحصيلات پايين‌تر دارد.



:: بازدید از این مطلب : 203
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : شنبه 21 فروردين 1395 | نظرات ()